POCZĄTKI OŚWIATY
Szkoła Podstawowa w Rechcie jest najstarszą placówką oświatową na terenie Gminy Strzyżewice. Jako jedyna doczekała się swojej monografii, opracowanej na podstawie świadectw źródłowych oraz relacji pracowników przez Pana Ferdynanda Rymarza- Sędziego Trybunału Konstytucyjnego; absolwenta tej szkoły.
Szkoła Podstawowa w Rechcie powstała z połączenia dwóch szkół: Szkoły Powszechnej w Kiełczewicach Dolnych (pięciooddziałowej) i Szkoły Powszechnej w Strzyżewicach (sześciodziałowej). Pierwszym kierownikiem został Michał Gonek, który już w 1926 roku dokonał małej rewolucji oświatowej łącząc małe dwuklasowe szkółki istniejące na terenie wsi Kiełczewice Dolne, Rechta, Dębina i Kol. Dębszczyzna. Nową szkołę zlokalizowano w centrum rejonu szkolnego w miejscowości Rechta.
Jesienią 1927 roku zapadła decyzja o powstaniu budynku szkolnego. Gmina przekazała grunt i fundusze na powstanie budynku, pochodzące z opodatkowania mieszkańców- wysokość uzależniona była od posiadanej ziemi. Powołany Komitet Budowy Szkoły z przewodniczącym Michałem Gronkiem zadbał o dokumentację architektoniczną jak też o pomoc mieszkańców, którzy wykonywali niefachowe prace i użyczali transport konny do przewozu materiałów. 3 sierpnia 1928 roku poświęcono kamień węgielny, a już 24 września 1929 roku zdołano wykończyć cztery sale lekcyjne i rozpoczął się rok szkolny (opóźniony z powodu prac wykończeniowych). Pełne oddanie budynku wraz z ogrodzeniem posesji nastąpiło w roku szkolnym 1931/32.
Nowy rok szkolny rozpoczęto 1 września 1929 roku; uczniowie przestąpili próg nowego budynku 24 września. Wraz z prowadzeniem zajęć edukacyjnych dla dzieci, wieczorami zorganizowano kursy doskonalące dla dorosłych.
Szkoła Podstawowa w Rechcie – jak każda placówka oświatowa – skupiła się na podstawowym jej zadaniu czyli nauczaniu i wychowaniu dzieci. Przez cały czas doposażono bazę dydaktyczną. Pierwsi absolwenci ukończyli siedmioklasową szkolę 27 czerwca 1932 roku, co było doniosłym wydarzeniem w życiu tej placówki.
Kadra pedagogiczna wpajała uczniom wartości patriotyczne, tak więc kultywowano rocznice powstań narodowych, Konstytucji 3 Maja, Święta Odzyskania Niepodległości i Imienin Marszałka Piłsudskiego- co było niewątpliwą nowością. Innowacyjny program „szkoły twórczej” oparty na zainteresowaniach dzieci wprowadzono do szkoły już w 1932 roku. Utrwaloną tradycją szkolną było rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego poprzedzone nabożeństwem w Kościele w Kiełczewicach Maryjskich. W tym dniu uczniowie mieli okazję wykazać się różnymi zdolnościami podczas tzw. popisów.
Oprócz radosnych wydarzeń placówka przeżywała i chwile tragiczne: w grudniu 1933 roku zmarło troje uczniów szkoły : dwoje zachorowało na tyfus, a uczeń kl.III został zastrzelony przez jednego z gospodarzy, gdy chodził po kolędzie „ z gwiazdą”.
Niezwykle doniosłym wydarzeniem w życiu placówki było nadanie jej – w dniu 11 listopada 1934- imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego i poświęcenie nowego sztandaru. Podwójna uroczystość odbywająca się w Dniu Odzyskania przez Polskę Niepodległości była bardzo wzniosła, o czym informuje kronika szkolna. Uroczystość wręczenia sztandaru poprzedziła msza święta odprawiana w budynku szkolnym. Szkołę w Rechcie zaszczycili znamienici goście – przedstawiciele władz szkolnych i gminnych, oraz liczni mieszkańcy, którzy po części partycypowali w zgromadzeniu środków na zakup sztandaru ( Bilety wstępu na „Jasełka”).
13 maja 1935 roku do szkoły dotarła tragiczna wiadomość o śmierci Patrona Marszałka Józefa Piłsudskiego. Uczniowie klasy VII zredagowali telegram kondolencyjny do Pani Marszałkowej Piłsudskiej. Podziękowanie za wyrazy współczucia – z kancelarii Marszałka-nadesłała Kazimiera Iłłakowiczówna -słynna poetka. Głęboki smutek i żałoba zapanowała na korytarzach szkolnych, a na budynku zatknięto chorągwie. 17 maja uczniowie Szkoły w Rechcie przygotowali oprawę uroczystości pogrzebowych, które miały miejsce w kościele w Kiełczewicach.
Przez dziesięć lat istnienia placówki ilość uczniów stale wzrastała. W roku szkolnym 1929/30 w klasach I-VII było 293 uczniów i 5 nauczycieli; w latach 1938/39 ogółem w szkole zapisano 382 uczniów i sześcioosobowa kadra nauczycielska. W zakresie narodowo- wyznaniowym do Szkoły w Rechcie uczęszczała młodzież wyznania rzymsko-katolickiego ,mojżeszowego i ewangelickiego. W placówce oświatowej działało wiele kół i organizacji: Koło Absolwentów, Związek Strzelecki, Koło Związku Młodzieży Wiejskiej „Siew”, Koło Peowiaków.
LATA WOJNY I OKUPACJI
1września 1939 roku uczniowie Szkoły w Rechcie nie rozpoczęli nauki. Kilka dni wcześniej władze szkolne zawiadomiły kadrę kierowniczą o przesunięciu rozpoczęcia roku szkolnego. Od 16 września budynek stał się kwaterą dla żołnierzy niemieckich. Pomimo krótkiego pobytu (2-3dni) dokonali oni wielu zniszczeń pomocy dydaktycznych i sprzętów szkolnych. Uczniowie rozpoczęli rok szkolnych 10 października. Dla szkolnictwa polskiego, w tym dla placówki w Rechcie rozpoczął się trudny okres. Okupant zmniejszył ilość etatów, zakazał nauki języka polskiego, historii i geografii, wycofał podręczniki i książki biblioteczne. Naukę ograniczono do obowiązku pisania, czytania i rachunków. Po raz wtóry budynek został zajęty przez wojska niemieckie .Zajęcia odbywały się jedynie na parterze, Niemcy zajmowali piętro do wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej.
Odpowiedzią kadry pedagogicznej – na zastosowane przez okupanta represje – było tajne nauczanie, które prowadziła szkoła od 1943 roku. Wieczorami budynek służył na tajne szkolenia podchorążych i podoficerów AK i BCH. Kierownik tej placówki Michał Gonek został oskarżony o działalność niepodległościową, jednak w porę został ostrzeżony, tak więc uniknął aresztowania. 22 lipca 1944 roku wojska niemieckie w panice opuściły tereny naszej gminy. Wkrótce zjawiły się oddziały Armii Czerwonej .Rozpoczął się nowy rozdział historii.
OKRES KOMUNIZMU (1944-89)
Okres zmian ustrojowych dał się odczuć i w Szkole w Rechcie. Pierwszym posunięciem był zakaz używania w nazwie imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego, następnie z kalendarza imprez zaczęły znikać uroczystości patriotyczne, a wprowadzano nowe: rocznica śmierci Lenina, Rewolucja Październikowa, powstanie Armii Czerwonej. Najdłuższy żywot miały uroczystości o charakterze religijno-obrzędowym: mikołajki, Jasełka, choinka szkolna. Od 1949 roku władze oświatowe narzuciły szkołom nową propagandę ideologiczną, co charakteryzowało się wieloma nakazami „wskazówkami”. Po raz ostatni na zakończenie roku szkolnego 1948/49 obecny był sztandar . W tym też roku kończy się wpis do kroniki szkolnej.
W latach powojennych szkoła miała obowiązek prowadzenia kursów nauki pisania i czytania dla analfabetów i organizowania odgórnie narzuconych uroczystości. W latach 1953/54 wyrugowano ze szkoły naukę religii. Proboszcz Parafii Kiełczewice – za aprobatą rodziców jak też grona pedagogicznego – prowadził wychowanie religijne w wynajętych domach.
Od 1959 roku przy Szkole Podstawowej w Rechcie istniała dwuletnia Szkoła Przysposobienia Rolniczego – funkcję kierownika pełnił Michał Gonek. Niedogodności organizacyjne związane z istnieniem dwóch szkół w jednym budynku sprawiły, że zaczęto szukać nowego lokalu. Nauczyciel przedmiotów zawodowych Stanisław Chrząstowski wraz z przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej czynili starania, by szkołę rolniczą przenieść do oddzielnego budynku, co nastąpiło w 1972 roku.
W latach tzw. wyżu demograficznego szkoła zmuszona była prowadzić zajęcia w systemie zmianowym. Czasy komunizmu sprawiły, że sytuacja materialna nauczycieli była nie do pozazdroszczenia, poza tym etat wynosił 32 godziny tygodniowo bez wolnych sobót. Władze oświatowe znalazły nauczycielom dodatkowe zajęcia i w niedzielę (prace społeczne-czyny, zbiórki pieniężne na różne cele). Szkoła w Rechcie, mimo braków materialnych, starała się o właściwy poziom nauczania i wychowania. Żywe kontakty utrzymywała z Domem Dziecka w Kiełczewicach Maryjskich, organizowano liczne wycieczki czy spółdzielnię uczniowską. Szkoła szczyciła się dobrze prowadzonymi drużynami harcerskimi; wyjazdami na obozy, rajdy, ogniska i spotkania na terenie przyszkolnym.
Z inicjatywy kierownika Szkoły w Rechcie w 1969 roku zorganizowano „Dni Strzyżewic”. Dni miejscowości przyspieszyły stworzenie zespołu ludowego złożonego z dorosłych mieszkańców, często byłych absolwentów . Instruktorkami były nauczycielki tej szkoły: Zofia Szorek, Zofia Kowalczyk i Danuta Cajzer. Przez- kilkanaście lat istnienia zespół muzyczno- taneczny uczestniczył w wielu imprezach zyskując aplauz i uznanie publiczności. W 1973 roku obchody „Dni Strzyżewic” miały szczególnie uroczysty charakter, gdyż zbiegły się z jubileuszem 50-lecia pracy pedagogicznej Michała Gonka. Szacowny jubilat został zaszczycony przez przedstawicieli władz oświatowych, powiatowych, gminnych i młodzież szkolną, która w podzięce za lata pracy przygotowała bogatą część artystyczną.
W latach 80-tych szkoła kultywowała bogate tradycje związane z kalendarzem imprez, jak również czynnie włączała się w uroczystości polityczne i państwowe przypadające na dany rok: 40-rocznica wybuchu II wojny światowej, alerty harcerskie, święto szkoły i inne.
W 1973 roku nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora Szkoły Podstawowej w Rechcie. Funkcję tą przejął Stefan Szymczak i pełnił przez okres czterech lat. Kolejny dyrektor Józef Madej pełnił tę funkcję przez rok (zmarł nagle), a od 1979-1982 roku przejęła Szkołę w Rechcie Anna Chrząstowska, która podjęła pracę w Instytucie Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Lublinie jako metodyk nauczania początkowego. Nowym dyrektorem została Mieczysława Teter, pełniąca dotąd funkcję Komendanta Gminnego ZHP.
13 grudnia 1981 roku wprowadzono w kraju stan wojenny. Zajęcia lekcyjne zostały zawieszone na kilka dni. Pomimo uciążliwości stanu wojennego życie szkolne toczyło się swoim trybem, a uczniowie przynosili chlubę szkole zyskując wysokie miejscach w olimpiadach przedmiotowych i konkursach sportowych o zasięgu gminnym i regionalnym.
SZKOŁA W LATACH 1990-1995
Charakter przemian społecznych miał przełożenie na polską oświatę. Widocznym znakiem była ustawa o systemie oświaty z 1991 roku, która wprowadzała do szkół wartości chrześcijańskie, poszanowanie praw dziecka . Zadaniem szkoły było przygotowanie ucznia do wypełniania obowiązków opartych o zasady solidarności, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. Od 1990 roku do szkoły powróciła nauka religii prowadzona przez księdza Romana Łaskę i siostrę Stefanię Wójcik. Do kalendarza imprez powróciły uroczystości wyrugowane przez komunistów oraz uroczyste obchody Dnia Patrona. Zaprzestał działać Związek Harcerstwa Polskiego, w jego miejsce powołano Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej prowadzony przez Krzysztofa Wilkołazkiego.
Zwiększyła się ilość kadry pedagogicznej i w latach 1990-1995 w Szkole w Rechcie zatrudnionych było 15 nauczycieli. Uległa zmniejszeniu ilość uczniów i kształtowała sie w granicach 179-190.
BUDOWA NOWEGO SKRZYDŁA I MODERNIZACJA CAŁEGO BUDYNKU.
Skromne warunki lokalowe sprawiły, że już w latach 1985/86 podjęto decyzję o rozbudowie budynku szkolnego. Powołano Komitet Rozbudowy i podjęto intensywne prace związane z dokumentacją, gromadzeniem materiałów i pozyskaniem odpowiednich funduszy. Dotację w wysokości 77mln z Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi w połączeniu ze środkami z Kuratorium Oświaty, dotacjami z budżetu Gminy Strzyżewice pozwoliły na rozpoczęcie realizacji zadań. Ofiarnością wykazali się mieszkańcy, którzy dołożyli swój grosik w budowę nowego skrzydła szkoły . Rodzice uczniów poświęcili swój czas , by społecznie wykonać niefachowe prace.
POWRÓT DO PATRONATU
W 1990 roku Rada Pedagogiczna Szkoły Podstawowej w Rechcie podjęła decyzję o przywróceniu szkole imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego, którego zaniechano w czasach komunizmu. Rozpoczęły się gorączkowe poszukiwania sztandaru szkolnego. Ostatnie informacje prowadziły do pierwszego kierownika Michała Gonka, który w swoim prywatnym mieszkaniu przechowywał go zarówno w czasie okupacji jak i czasach komunizmu. Po śmierci Michała Gonka rodzina- jak się później okazało- przekazała sztandar klasztorowi na Jasnej Górze . Delegacja w składzie: Mieczysława Teter, Anna Chrząstowska, Aurelia Teter i siostra Stefania Wójcik udały się do Częstochowy celem odnalezienia sztandaru. Pierwsza wizyta nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, dopiero drugi wyjazd na Jasną Górę zakończył się powodzeniem. Sztandar się odnalazł, jednak nie mógł powrócić w mury szkoły, gdyż rodzina darowała go Matce Boskiej. Istniała jedynie możliwość wypożyczenia sztandaru celem wykonania repliki.
Uroczystość otwarcia nowej części budynku wraz z przywróceniem szkole imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego nastąpiło 20 listopada 1993 roku. Swoją obecnością zaszczycili placówkę liczni goście. Mszę świętą odprawił w szkolnej świetlicy ks. kanonik Roman Łaska, po czym głos zabrała dyrektor Mieczysława Teter, która w ciepłych słowach zwróciła się do wszystkich tych, którzy dołożyli starań i przyczynili się do powstania nowego skrzydła i modernizacji starej części budynku. Kolejni mówcy życzyli sukcesów w pracy zawodowej nauczycielom i samych piątek uczniom.
W 1995 r. – ukazała się „Monografia Szkoły Podstawowej w Rechcie” – praca zbiorowa pod redakcją wybitnego Absolwenta – Ferdynanda Rymarza. Autor sięgając do źródeł historycznych oraz korzystając z relacji nauczycieli stworzył kompletne opracowanie dziejów oświaty na terenie strzyżewickiego obwodu szkolnego.
Wykonanie repliki sztandaru – oryginał znajduje się na Jasnej Górze w Częstochowie jako votum dla Matki Boskiej.
SZKOŁA W LATACH 1996-2012
Szkoła pracowała normalnym trybem. Dużą uwagę przywiązywano do uroczystości o charakterze państwowym i religijnym. Każdy rok szkolny rozpoczynał się i kończył mszą świętą. Szczególną rangę nadawano uroczystościom związanym z osobą Patrona szkoły: Imieniny Marszałka, Święto Odzyskania Niepodległości.
Wielkim wysiłkiem dyrekcji szkoły Pani Mieczysławy Teter , Rady Rodziców, przy pomocy Gminy została otwarta 23 stycznia 1999 r. stołówka szkolna.
W roku szkolnym 1998/1999 system szkolnictwa został objęty reformą. Szkoła podstawowa została zredukowana do 6 klas. Z początkiem nowego roku szkolnego, decyzją Rady Gminy przestała istnieć filia naszej szkoły w Dębszczyźnie.
Od 1 września 1999 r. funkcję dyrektora szkoły objął nasz absolwent Marcin Cajzer. Rada Pedagogiczna wykonała wielką , mozolną pracę, tworząc dokumentację niezbędną w procesie nauczania i wychowania nowej 6 klasowej szkoły. 25 i 26 maja odbyło się badanie kompetencji uczniów klasy VIII. W czerwcu 2000 r. – w związku z reformą systemu oświaty z 1999 r. szkołę kończy ostatnia VIII klasa i pierwsza VI klasa. Przez jeden rok szkolny w naszej szkole funkcjonował oddział Gminnego Gimnazjum w Bystrzycy Starej.
Placówka w tym czasie poddana została gruntownym renowacjom: malowanie blachy na dachu budynku, wymiana wykładzin podłogowych na terakotę, stare drewniane okna i drzwi zastąpione zostały plastikowymi. Przeprowadzono kapitalny remont korytarzy, przy wielkim wkładzie pracy rodziców naszych uczniów. Znacznym przeobrażeniom uległo otoczenie szkoły. Przy pomocy rodziców oraz miejscowej OSP wycięte zostały stare ogromne topole, na ich miejsce nasadzono świerki i iglaki. Pozyskane drzewo zostało spalone w kotłowni. Powstały nowe chodniki, przeprowadzony został remont drogi wjazdowej. Dzięki funduszom pozyskanym przez Gminę szkoła otrzymała nowoczesną kotłownię gazową. Pomieszczenia po starej, węglowej kotłowni zostały zaadoptowane jako miejsce na siłownie i salę rekreacyjną. Wyposażenie pomieszczeń oraz budowa placu zabaw było możliwe dzięki wsparciu finansowemu ze środków ministerstwa oświaty.
3 czerwca 2000 r. odbył się I Zjazd Absolwentów w 70 rocznicę powstania szkoły. Spotkanie rozpoczęło się Mszą Świętą celebrowaną przez księdza Proboszcza Romana Łaskę, wikarego Piotra Niedzielę oraz naszych absolwentów: Mariana Rymarza i Marcina Smalca. Podczas uroczystości nastąpiło odsłonięcie tablicy poświęconej Michałowi Gonkowi – założycielowi szkoły – w 100 rocznicę urodzin. Płaskorzeźbę wykonał wybitny absolwent – profesor ASP w Gdańsku – Zdzisław Pidek. Podczas zjazdu zrodził się pomysł spotkań z wybitnymi absolwentami naszej placówki.
W 2001 roku odwiedził szkołę Pan Jan Andrzej Dąbrowski – Wójt Gminy Strzyżewice. Kolejnym gościem był Sędzia Trybunału Konstytucyjnego Pan Ferdynand Rymarz – autor monografii naszej szkoły, jak też licznych opracowań dotyczących Gminy Strzyżewice.
W tym roku poczet sztandarowy uczestniczył w odsłonięciu i poświęceniu pomnika Józefa Piłsudskiego w Lublinie. Przedstawiciele szkoły corocznie uczestniczą w wojewódzkich obchodach Święta Niepodległości w Lublinie.
13 czerwca 2009 r. odbył się II Zjazd Absolwentów, który prowadził nasz absolwent Pan Józef Sidor. Na zaproszenie odpowiedziało ponad stu byłych uczniów Szkoły w Rechcie z różnych roczników. Po uzgodnieniu z nowym proboszczem księdzem Zbigniewem Szcześniakiem zgromadzeni uczestniczyli w koncelebrowanej Mszy Świętej polowej odprawionej na placu szkolnym. Następnie zabrał głos Pan Jan Andrzej Dąbrowski – Wójt Gminy Strzyżewice. Ze względu na niesprzyjającą aurę dalsza część uroczystości miała miejsce w szkolnej świetlicy. Ciepłe słowa do koleżeństwa skierowali: Pani Zofia Kowalczyk oraz Pan Ferdynand Rymarz. Miłym akcentem były występy uczniów przygotowanych przez Panią Jadwigę Lenart, zespołów tanecznych prowadzonych przez Panią Gabrielę Łupina oraz Orkiestry Dętej Gminy Strzyżewice. Spotkanie odbyło się bez udziału dyrektora Marcina Cajzera, który w wyniku poważnej kontuzji przebywał w szpitalu. Uczestnicy spotkania mogli oglądać wystawę poświęconą nagle zmarłemu wybitnemu Absolwentowi – prof. Zdzisławowi Pidkowi – twórcy pomników w Charkowie, Katyniu, Miednoje.
Od września 2009 roku funkcję dyrektora szkoły objęła Pani Barbara Ufnal – Budzyła, która przed upływem kadencji zrezygnowała z kierowania szkołą i przeniosła się do pracy do szkoły w Mętowie.
Kolejnym dyrektorem szkoły była Pani Edyta Golewska.
Od września 2022 r. dyrektorem szkoły jest Pani Urszula Książek.
